Hersengolven en hun belang voor slaap

Alfa, theta, delta – tijdens de slaap kunnen we verschillende activiteiten in onze hersenen waarnemen. Afhankelijk van de slaapfase veranderen ook de hersengolven. Hier leest u wat de verschillende hersenfrequenties betekenen en welke hersengolven er vooral tijdens de slaap optreden.

Inhoudsopgave:

1. Hoe ontstaan ​​hersengolven?
2. Welke hersengolven zijn er?
3. Welke rol spelen hersengolven bij slaap?
4. Kunnen hersengolven beïnvloed worden?
5. Conclusie

1. Hoe ontstaan ​​hersengolven?

De menselijke hersenen bestaan ​​uit ongeveer 80 miljard zenuwcellen, neuronen genaamd, die met elkaar communiceren via elektrische impulsen. Elk van deze pulsen genereert kleine elektromagnetische golven met een frequentie van maximaal 100 trillingen per seconde (100 hertz). De vele verschillende golven overlappen elkaar en vormen een elektromagnetisch patroon dat gemeten kan worden met behulp van elektro-encefalografie (EEG). Er worden speciale elektroden op de hoofdhuid bevestigd om de elektrische activiteit te registreren.

De verschillende hersengolven kunnen in verband worden gebracht met bepaalde bewustzijnstoestanden en activiteiten. Hoe intensiever de hersenen werken, hoe sterker de impulsen en trillingen van de zenuwcellen zijn. Welke hersengolven op een bepaald moment voornamelijk optreden, kan informatie geven over de hersenactiviteit en laat zien in welke toestand onze hersenen en ons bewustzijn zich op dat moment bevinden.

2. Welke hersengolven zijn er?

In principe worden er 5 soorten hersengolven onderscheiden op basis van hun trillingsspectrum: gamma-, bèta-, alfa-, theta- en deltagolven.

Gamma (ca. 40-100 Hz)

Gammagolven zijn zeer snelle hersengolven die razendsnel informatie van het ene hersengebied naar het andere kunnen overbrengen. Ze komen alleen voor als we wakker zijn en zijn sterker aanwezig als we veeleisende taken uitvoeren waarbij een hoge mate van concentratie en prestatie vereist is. Gammagolven zijn nog niet veel bestudeerd, maar wetenschappers vermoeden nu dat ze ook verband houden met de coördinatie van celnetwerken in de hersenen.

Bèta (12 – 40 Hz)

Bètagolven kunnen worden gemeten wanneer we ons in een alerte en wakende toestand bevinden. Het zijn dus de hersengolven die bij een normaal, gezond persoon voornamelijk overdag voorkomen. Ze laten een toestand zien waarin we volledig bewust, ontvankelijk en geconcentreerd zijn.

Lage bètafrequenties vertegenwoordigen een ontspannen maar alerte staat. Het middelste bètabereik komt overeen met de gezonde waaktoestand met normale prestaties. Een hoog bètagolfbereik duidt daarentegen op een verhoogde afgifte van stresshormonen en kan angst, stress of nervositeit weerspiegelen.

Alfa (8 – 12 Hz)

Alfagolven zijn iets langzamer dan bètagolven. Ze ontstaan ​​meestal wanneer we van de waaktoestand naar de rusttoestand gaan en vormen een brug tussen het bewuste en het onderbewuste. Dan zijn we weliswaar wakker, maar heel passief en ontspannen, onze concentratie en het vermogen om informatie op te nemen zijn verminderd en we bevinden ons als het ware in een stand-by-toestand, wat ook tot slaap kan leiden. Alfagolven worden in verband gebracht met een hoog leer- en geheugenvermogen. Dit kan ook merkbaar zijn tijdens de overgang naar en uit de slaap.Iedereen die bij het wakker worden in de ochtend van het theta-bereik (slaap) naar een halfslaap (alfa-bereik) gaat, zal zich waarschijnlijk zijn slaap kunnen herinneren. dromen herinneren. Als we echter direct naar de bètastatus overschakelen, kunnen we ons niet meer herinneren wat we gedroomd hebben.

Theta (4 – 8 Hz)

Wanneer we langzaam van waken naar slapen gaan, zijn theta-golven voornamelijk zichtbaar in het EEG. Ze ontstaan ​​in een toestand waarin het bewuste brein zich terugtrekt en het onderbewuste brein steeds actiever wordt. Theta-golven worden meestal aangetroffen bij het in slaap vallen, in het licht slaapfasen, droomslaap (REM-slaap), maar ook in diepe meditatie of hypnotische trance. Bijzondere kenmerken van deze fase zijn een uitgesproken fantasie, een hoog niveau van plastische verbeelding en het verlies van de bewuste denkfunctie, wat typerend is voor de droomfasen van slaap.

Delta (0,5 – 4 Hz)

De langzame deltagolven komen vooral voor tijdens de diepe slaap en worden zelden waargenomen tijdens de waaktoestand. Tijdens deze fasen slapen we diep, omdat ons bewustzijn volledig is uitgeschakeld. Het lichaam concentreert zich daarentegen op regeneratieve en helende processen, er worden groeihormonen vrijgegeven en de gezondheid van alle cellen en organen wordt gewaarborgd. Om deze reden wordt diepe slaap beschouwd als een van de belangrijkste herstelperiodes van het lichaam. We ervaren de diepe slaap nooit bewust, maar hebben deze wel dringend nodig.

3. Welke betekenis hebben hersengolven voor slaap?

Elke nacht doorlopen we verschillende slaapcycli, die verdeeld zijn in vier slaapfasen verdeling. In elk van deze slaapfasen gebeurt er iets anders in onze hersenen: de Het geheugen wordt gevormd, het geheugen wordt gekoppeld aan of de energievoorraden in de lichaamscellen worden aangevuld. Door deze verschillende activiteiten ontstaan ​​er in de afzonderlijke slaapfasen heel specifieke hersengolven.

Als we slapen, worden we rustiger en neemt de bewuste activiteit af. Slaap hangt dus vooral samen met de langzamere theta- en deltagolven in de hersenen.

Voor het slapen gaan Idealiter beginnen we met ontspannen en het verminderen van onze activiteit. Bètagolven vertragen tot alfagolven en we komen in een kalme, misschien zelfs slaperige toestand terecht. Bij het in slaap vallen De alfagolven veranderen meestal in langzame thetagolven, het bewustzijn vervaagt en we vallen in een lichte slaap. Met de overgang naar de diepe slaapfase dan bevinden we ons in het deltagolfgebied. In het volgende REM-slaap De hersenactiviteit neemt weer toe, we dromen en er ontstaan ​​voornamelijk thetagolven.

Hersenactiviteit is ook nauw verbonden met energiemetabolisme. Omdat bijna elke neuronale impuls energie kost, ligt het energieverbruik tijdens periodes van hoge activiteit (gamma, bèta) aanzienlijk hoger dan tijdens periodes van lage activiteit. Tijdens diepe slaap (delta-golven) ligt het energieverbruik in de hersenen 40% lager dan wanneer men wakker is. Dit is ook de reden waarom in (Diepe) slaap zorgt ervoor dat we onze energiereserves aanvullen en de volgende dag vol energie beginnen, in de meest letterlijke zin van het woord.

Bij het ontwaken uit de slaap kunnen alfagolven ontstaan ​​die vervolgens overgaan in bètagolven die kenmerkend zijn voor de waaktoestand. Ook kan er vanuit de onbewuste thetatoestand direct worden overgeschakeld naar het bètabereik. Mensen die de halfslaapfase overslaan, kunnen zich hun dromen echter minder goed herinneren dan mensen voor wie de alfagolven als een brug terug naar het bewustzijn dienen.

Het meten van hersengolven speelt een belangrijke rol in slaaponderzoek, omdat het informatie kan verschaffen over wanneer we ons in welke slaapfase bevinden. Het EEG is daarom een ​​integraal onderdeel van de zogenaamde polysomnografie (PSG), die in de slaapgeneeskunde als de gouden standaard wordt beschouwd voor de diagnose van slaapstoornissen geldt.

4. Kunnen hersengolven beïnvloed worden?

Het menselijk brein kenmerkt zich door een hoge mate van aanpassingsvermogen, ook wel plasticiteit genoemd. Hierdoor kan het zijn activiteit ook aanpassen aan invloeden van buitenaf, als deze een bepaald ritme voorschrijven. Dit kan vooral nuttig zijn bij ziekten zoals Parkinson en Alzheimer, die gepaard gaan met een veranderde hersenactiviteit.

Tot op zekere hoogte kunnen we ook leren om zelf onze hersengolven te veranderen door onze bewustzijnstoestand te controleren, bijvoorbeeld door meditatie of hypnose. Maar dit werkt niet in alle golfbanden. Hersengolven kunnen het beste worden beïnvloed in het bèta- en alfafrequentiebereik, dat wil zeggen in de actieve en passieve waaktoestand.

Manieren om hersengolven te beïnvloeden:

• meditatie/hypnose
• Akoestische signalen (bijv. binaurale ritmes, geluiden met bepaalde frequenties)
• Visuele stimuli (bijv. stroboscooplichttherapie)
• neurofeedback
• Elektromagnetische stimulatie (bijv. transcraniële magnetische stimulatie)

5. Conclusie

• Hersengolven worden gecreëerd door elektrische impulsen in de hersenen en zijn gerelateerd aan de staat van bewustzijn en activiteit

• Er zijn 5 soorten golven op basis van frequentie: Gamma, Beta, Alpha, Theta en Delta

• Tijdens de slaap komen voornamelijk theta- (lichte slaap, REM-slaap) en delta- (diepe slaap) golven voor

• Hersengolven kunnen gedeeltelijk worden beïnvloed, bijvoorbeeld door meditatie, hypnose, akoestische en visuele stimuli of speciale neurofeedback- en stimulatietherapieën

Hartelijke groeten en tot ziens!