Stress- en stresshormonen in één oogopslag

Gezin, werk en dagelijkse plichten – meer dan twee derde van de Duitsers ervaart stress in het dagelijks leven en lijdt onder de negatieve gevolgen hiervan voor hun gezondheid, welzijn en slaap. Maar wanneer voelen we nu eigenlijk stress? En wat gebeurt er precies in ons lichaam als we gestrest zijn?

Inhoudsopgave

1. Wat is stress?
1. Dit is wat er gebeurt als het lichaam gestrest is
2. triggers voor stress
3. gevolgen van chronische stress
2. De belangrijkste stresshormonen in één oogopslag
   1. Het stresshormoon cortisol
   2. Het stresshormoon noradrenaline
   3. Het stresshormoon adrenaline
3. Stress en slaap

1. Wat is stress?

Dit is wat er gebeurt als het lichaam gestrest is

Stress is eigenlijk een volkomen natuurlijke en in eerste instantie positieve reactie van ons lichaam op een negatieve prikkel, om met uitzonderlijke stresssituaties om te kunnen gaan. Onze hersenen geven het lichaam vervolgens het signaal dat het zich moet voorbereiden op acute stress en maken daarom grotere hoeveelheden van de neurotransmitters cortisol, noradrenaline en adrenaline aan, ook wel stresshormonen genoemd. Ze zorgen ervoor dat er meer energiereserves beschikbaar komen en ons hele organisme voorbereid is om optimaal te presteren. Onder andere stijgen de bloedsuikerspiegel en de bloeddruk, versnelt de ademhaling en worden onze zintuigen op scherp gezet, waardoor prestaties, alertheid en aandacht toenemen.

De effecten van stress in één oogopslag

• Versnelde ademhaling
• Toenemende hartslag en bloeddruk
• Verhoogde bloedsuikerproductie
• Verhoogd zuurstoftransport naar de spieren
• Verhoogde bloedstroom en spierspanning
• Verhoogde afgifte van boodschapperstoffen om het immuunsysteem te versterken
• vermindering van de spijsverterings- en seksuele functie

triggers voor stress

Stress kan in verschillende situaties ontstaan ​​en kan veroorzaakt worden door zowel fysieke als psychische prikkels. Wanneer en hoe sterk ons ​​lichaam reageert op een stressvolle situatie, hangt ook af van onze persoonlijke stressbestendigheid en verschilt van persoon tot persoon. Bovendien ontstaat stress niet alleen in onaangename of negatieve situaties. Mogelijke triggers zijn onder meer ernstige fysieke of mentale stress, ongelukken en verwondingen, maar ook ziektes en infecties of een lage bloedsuikerspiegel.

Gevolgen en schade van chronische stress

Stress komt ook voor in alledaagse situaties, bijvoorbeeld tijdens het sporten, en helpt ons om in een acute ‘gevaarlijke situatie’ een zware belasting te weerstaan. Een permanent hoog stressniveau is daarentegen schadelijk voor de geestelijke en lichamelijke gezondheid. Er komen dan voortdurend stresshormonen vrij en het lichaam blijft in een staat van alarm. Dit vormt een permanente belasting voor het cardiovasculaire systeem en heeft ook gevolgen voor veel andere lichaamsprocessen. Volgens deskundigen leidt dit al snel tot slaapstoornissen en depressie en andere gezondheidsproblemen. En dat terwijl slaap juist na een sterke stressreactie van cruciaal belang is voor lichaam en geest om voldoende te herstellen van de belasting, de energievoorraden aan te vullen en de lichaamsfuncties te normaliseren.

Gevolgen van chronische stress in één oogopslag

• hoge bloeddruk
• spijsverteringsproblemen
• Verhoogd risico op hart- en vaatziekten
• migraine en spanningshoofdpijn
• slaapstoornissen
• Verzwakt immuunsysteem
• depressie

2. De belangrijkste stresshormonen

Wanneer we bedreigende prikkels detecteren, ook wel 'stressoren' genoemd, wordt het zenuwstelsel gestimuleerd en komen er stresshormonen vrij in een soort kettingreactie.

#1 Het stresshormoon cortisol

Het bekendste en belangrijkste stresshormoon is cortisol, dat in de bijnierschors wordt geproduceerd. Het beïnvloedt onder andere de bloedsuikerspiegel, de vetstofwisseling en heeft een ontstekingsremmende werking. Tijdens stress is de belangrijkste taak van het hormoon het activeren van de stofwisseling om zo de energiereserves te mobiliseren en energie te leveren in de vorm van glucose. Cortisol werkt dus als een soort stimulerend middel dat ons op korte termijn alert en efficiënt maakt en heeft daarnaast een zekere controlerende functie in de interactie van stresshormonen, omdat het de afgifte van noradrenaline en adrenaline reguleert.

Het effect van cortisol op stress

• Verhoogt de energievoorziening, de bloedsuikerspiegel, de bloeddruk en de ademhalingsfrequentie, evenals de alertheid en de lichaamstemperatuur
• Vermindert het pijngevoel, remt ontstekingsprocessen

Het cortisolniveau in het bloed volgt een natuurlijk dagelijks ritme: 's nachts daalt het tot een minimum en in de vroege ochtenduren stijgt het weer om het ontwaakproces in gang te zetten en ons wakker te maken. Acute en vooral chronische stress verstoort dit natuurlijke proces en leidt tot een onnatuurlijk hoog cortisolniveau in het bloed. Dit heeft ook invloed op de synthese van de slaaphormoon melatonine, die zorgt voor een gereguleerde slaapritme verstoord en slaapproblemen bevorderd.

#2 Noradrenaline

noradrenaline activeert het deel van het zenuwstelsel dat de stressreactie reguleert en is een belangrijke basis voor de vorming van adrenaline. Het zorgt er onder andere voor dat de bloeddruk en de hartslag stijgen en het zorgt er, in combinatie met de andere stresshormonen, voor dat de bloedsuikerspiegel stijgt en de zuurstofvoorziening van het lichaam en de hersenen toeneemt. Als gevolg van een stressreactie speelt noradrenaline een cruciale rol bij een snelle toename van de aandacht, alertheid en motivatie, verhoogt het de bereidheid om te presteren en heeft het een positief effect op onze motoriek.

Het effect van noradrenaline op stress

• Verhoging van de bloedsuikerspiegel, hartslag en bloeddruk, evenals een toename van de zuurstoftoevoer, aandacht, alertheid en concentratie
• Verbetert de prestaties en beïnvloedt de motoriek

#3 Adrenaline

Adrenaline wordt gevormd uit de voorloper noradrenaline en heeft een activerende werking op talrijke lichaamsfuncties. Adrenaline verhoogt bijvoorbeeld het ademhalingsvolume, de bloeddruk en de hartprestatie om snel meer zuurstof te leveren, vooral aan de spieren, en om de mentale en fysieke activiteit te verhogen. Het ondersteunt de energievoorziening door een verhoogde bloedsuikerspiegel en helpt om minder belangrijke lichaamsfuncties, zoals maag-darmactiviteit of libido, snel af te bouwen.

Het effect van adrenaline op stress

• Verwijding van de luchtwegen en bronchiën, verhoging van de bloeddruk en de bloedsuikerspiegel
• remming van de spijsvertering en seksuele functie

3. Stress en slaap

Stress en psychische spanning behoren tot de meest voorkomende oorzaken van moeite met in slaap vallen. Zolang ons lichaam onder stress staat en in staat van paraatheid is, draait het hele organisme op volle toeren om energie te leveren voor de buitengewone belasting. Dit heeft ook invloed op andere aspecten van de stofwisseling en de hormoonhuishouding en dus ook op ons slaapgedrag.

Met name het hormoon cortisol, dat actief is bij chronische stress, speelt ook een belangrijke rol bij het reguleren van ons slaap-waakritme en fungeert als een soort tegenhanger van het bekende slaaphormoon melatonine. Melatonine zorgt ervoor dat we 's avonds moe worden en bereidt het lichaam voor op de rustfase van de slaap. Gedurende de nacht daalt het melatonineniveau en produceert ons lichaam meer cortisol, wat ervoor zorgt dat we weer actief worden en 's ochtends na het slapen wakker worden.

Een permanent verhoogd cortisolniveau door stress, of vooral het opstaan ​​vlak voor het slapengaan, activeert ons lichaam precies op het moment dat het moet ontspannen. Dit leidt vaak tot slaapproblemen en bevordert slaap- en concentratiestoornissen, wat op zijn beurt een negatieve invloed heeft op de slaap en de belangrijke functie ervan voor de gezondheid, het welzijn en de prestaties. Hierdoor ontstaat er al snel een vicieuze cirkel, omdat het lichaam door de voortdurende stress voortdurend onder spanning staat en het broodnodige herstel ook nog eens uitblijft.

Om goed te kunnen slapen en gezond te blijven, moeten we stress zoveel mogelijk beperken, vooral in de avonduren. Tegelijkertijd moeten we er, vooral in stressvolle fasen van het leven, voor zorgen dat we onze slaap niet verwaarlozen en ons lichaam voldoende tijd geven om te herstellen.

4. Conclusie

• Stress is de natuurlijke reactie op extreme fysieke of mentale belasting en activeert via het zenuwstelsel de stresshormonen cortisol, noradrenaline en adrenaline om het lichaam op korte termijn efficiënter te maken.

• Stress leidt tot een stijging van de bloedsuikerspiegel en de bloeddruk, de activering van het cardiovasculaire systeem; De ademhaling versnelt en alle zintuigen worden op scherp gezet, waardoor prestaties, alertheid en aandacht toenemen.

• Chronische stress belast het lichaam voortdurend, schaadt de gezondheid en het welzijn en kan leiden tot slaapstoornissen en depressies.

• De stresshormonen cortisol, noradrenaline en adrenaline werken samen en zorgen er vooral voor dat de energiereserves in het lichaam en de hersenen vrijkomen.