Waarom geeuwen we?

Gapen wordt gezien als een teken van vermoeidheid en slaapgebrek. Er zijn talloze theorieën over de oorzaak en betekenis van de natuurlijke ademhalingsreflex, maar waarom gapen we eigenlijk en waarom is het zo besmettelijk? Ontdek hier wat er schuilgaat achter de mythe van gapen en hoe gapen werkelijk verband houdt met onze slaap.

Inhoudsopgave

1. Het fenomeen gapen
2. Wat gebeurt er als je gaapt?
3. Waarom gapen wij?
4. Waarom is gapen besmettelijk?
5. Wat kan ik doen tegen frequent gapen?
6. Conclusie

1. Het fenomeen gapen

Gapen is de onwillekeurige en natuurlijke reflex om je mond te openen en diep adem te halen. Bij mensen duurt gapen ongeveer zes seconden en net als de meeste gewervelde dieren gapen wij als mensen iedere dag, zelfs zo'n 250.000 keer in ons leven. Gapen komt vaker voor in de ochtend- en avonduren en wordt daarom vaak in verband gebracht met een gebrek aan slaap of een slechte nachtrust. Eigenlijk gapen we vaker als we moe zijn, maar ook als we ons concentreren, honger hebben of gestrest zijn.

2. Wat gebeurt er als je gaapt?

Gapen is een natuurlijke reflex die we slechts in beperkte mate kunnen onderdrukken of voorkomen. En dat is waarschijnlijk ook niet voor niets. Als u gaapt, spannen de spieren in uw mond en gezicht zich aan. Ook de rest van uw lichaamsspieren, vooral de borst- en nekspieren, worden gespannen. Het middenrif beweegt omhoog en omlaag en onze hartslag en bloedsomloop nemen kortstondig toe. Door diep adem te halen en de luchtwegen kortstondig te verwijden, worden de longen van meer lucht voorzien en is er dus ook meer zuurstof beschikbaar.

3. Waarom gapen we?

Wat precies de ‘geeuwreflex’ veroorzaakt en wat het werkelijke doel van dit gedrag is, is nog niet wetenschappelijk bewezen. Hoewel deze overtuiging wijdverbreid is, lijkt frequent gapen geen directe indicatie te zijn van slecht of onvoldoende slaap. Er zijn verschillende theorieën over de triggers en positieve effecten van gapen.

Theorie: Gapen is een reactie op zuurstoftekort en vermoeidheid!

Lange tijd werd gedacht dat gapen een reactie is op een gebrek aan zuurstof en dat het de zuurstoftoevoer verhoogt en het koolstofdioxidegehalte in het bloed verlaagt. Omdat acuut zuurstoftekort vaak gepaard gaat met ernstige vermoeidheid, wordt geeuwen gezien als een natuurlijke reactie op slaperigheid. Ons lichaam probeert hiermee de zuurstoftoevoer te verhogen en wakker te blijven. Maar is dat wel zo? Helaas niet! Onderzoeken tonen nu aan dat de zuurstoftoevoer geen invloed heeft op de frequentie van gapen en geen expliciete trigger is.

Theorie: Gapen maakt je wakker en alert!

Veel onderzoekers geloven dat gapen er juist voor zorgt dat je wakker blijft of alerter wordt. Toegegeven, gapen doen we vooral vaak in saaie situaties en tijdens tamelijk monotone activiteiten. Het rekken en strekken dat met de ademhaling gepaard gaat, activeert de bloedsomloop. Uit een onderzoek uit Zwitserland blijkt echter dat de intensiteit van de hersenactiviteit voor en na het gapen vrijwel gelijk is.

Theorie: Gapen koelt de hersenen af ​​en verhoogt zo de concentratie!

Uit recent onderzoek blijkt dat langdurig gapen de hersenen afkoelt en zo helpt de temperatuur van de hersenen te reguleren. Ook de hersenen werken voortdurend en genereren warmte. Na het slapen en bij vermoeidheid is de hersentemperatuur doorgaans verhoogd – Het is juist in dit soort situaties dat we het vaakst gapen.De kortdurende verhoging van de hartslag tijdens het gapen zorgt ervoor dat er meer koel bloed naar de hersengebieden stroomt, waardoor de temperatuur in de hersenen weer daalt. Het resultaat: de hersenen worden beschermd tegen oververhitting, een optimale werktemperatuur wordt gehandhaafd en concentratie en mentale prestaties worden verhoogd. Deze aannames worden ondersteund door verder onderzoek en experimenten en komen overeen met de huidige stand van het onderzoek.

4. Waarom is gapen besmettelijk?

Als één persoon gaapt, gaapt iedereen. Wij weten allemaal hoe besmettelijk gapen kan zijn. Volgens de neurowetenschap is dit te danken aan de activering van zogenaamde spiegelneuronen. Dit zijn speciale structuren in onze hersenen die ook verband houden met gevoeligheid en empathie en die ervoor zorgen dat we het gedrag van anderen ‘spiegelen’ en imiteren.

Wist je dat ...dat het voor veel mensen voldoende is om over gapen te lezen of erover na te denken om ook te gaan gapen?

5. Wat kan ik doen tegen frequent gapen?

Uitgaande van de theorie dat gapen de temperatuur in onze hersenen reguleert, kan het helpen om door de neus te ademen in plaats van door de mond. De binnenkomende lucht is dan namelijk al gereinigd en "getemperd".

Gapen is op zichzelf een ongevaarlijke en veilige reflex. Medisch gezien is onderdrukking echter tamelijk ongezond en mag het daarom niet de norm worden. Neem het dus niet te serieus als uw gesprekspartner tijdens het gesprek veel gaapt.

6. Conclusie

• Gapen is de onwillekeurige en natuurlijke reflex om de mond wijd te openen en diep adem te halen.

• Als u gaapt, spannen uw spieren zich aan, gaat uw hartslag omhoog, stijgt uw bloeddoorstroming en worden uw longen en hersenen tijdelijk beter van lucht voorzien.

• De oorzaak van gapen is niet geheel bekend. Zuurstofgebrek en vermoeidheid worden niet langer als triggers beschouwd, maar mogelijk wel de thermoregulatie van de hersenen.

• Gapen is besmettelijk maar ongevaarlijk en mag niet onderdrukt worden.

Hartelijke groeten en tot snel!