Chronobiologie: begrijp de interne klok

Wij hebben allemaal een interne klok die ons bioritme en slaap-waakgedrag regelt. Hier leest u hoe de interne klok werkt en waarom deze zo belangrijk is voor onze gezondheid.

Inhoudsopgave

1. Wat is de interne klok?
2. Zeitgeber van de interne klok
3. Welke invloed heeft de interne klok?
4. Welke invloed heeft de interne klok op slaap?
5. Veranderingen in de interne klok in de loop van het leven
6. Wat gebeurt er als de interne klok verstoord wordt?
7. Conclusie

1. Wat is de interne klok?

De interne klok is het biologische systeem dat de timing van ons lichaam regelt en aanpast aan een bepaald ritme. Het bestaat uit een hoofdklok, die ons 24-uursritme en vele perifere klokken in de organen en weefsels synchroniseert.

De hoofdklok bevindt zich direct in onze hersenen, meer bepaald in de suprachiasmatische nucleus (SCN), een onderdeel van de hypothalamus. Het bepaalt ons slaap-waakritme, regelt de perifere klokken en bepaalt het zogenaamde circadiane ritme, waaraan vrijwel alle lichaamsprocessen zich aanpassen. Dit ritme wordt vanaf de geboorte bepaald door zogenaamde klokgenen in onze cellen en zorgt ervoor dat de lichaamsfuncties worden gesynchroniseerd met het dag-nachtritme.

Het circadiane ritme is echter niet exact afgestemd op de 24-uursdag, maar duurt eigenlijk iets langer, namelijk ongeveer 24 uur en 11 minuten. Om het natuurlijke 24-uurs dag-nachtritme te benaderen, moet het interne kloksysteem daarom voortdurend worden gereguleerd. Dit gebeurt met behulp van interne klokken en hun zogenaamde tijdwaarnemers. De belangrijkste en sterkste tijdgever is licht.

2. Zeitgeber van de interne klok

Licht

Licht is de belangrijkste en sterkste tijdbepaler van de interne klokken. Het wordt gedetecteerd door speciale cellen in onze oogzenuw, die een signaal sturen naar de suprachiasmatische nucleus in de hersenen. Van daaruit worden talrijke fysiologische processen aangestuurd, zoals de afgifte van bepaalde boodschapperstoffen en hormonen, maar ook talrijke stofwisselingsactiviteiten.

voedertijden

Ook de stofwisseling en voeding zijn nauw verbonden met de interne klok. Het tijdstip van voedselinname en de samenstelling van voedsel kunnen een directe invloed hebben op onze interne klok. Een goede timing van uw maaltijden kan daarom ook de effecten van een jetlag verminderen wanneer u door verschillende tijdzones reist.

Psychologische factoren (stress, zorgen)

Ook psychische stress, veelvuldig piekeren of aanhoudende zorgen kunnen het interne ritme beïnvloeden, bijvoorbeeld door... B. Uitstel van in slaap vallen.

Lichamelijke activiteit

Lichamelijke activiteit kan ook invloed hebben op onze interne klok, omdat het een direct effect heeft op ons metabolisme en verschillende fysiologische systemen. Sporten tijdens periodes van daglicht kan de alertheid bevorderen, terwijl intensievere fysieke activiteit in de middag de slaapdruk kan verhogen en het daardoor gemakkelijker kan maken om 's avonds in slaap te vallen. Daarom kan fysieke activiteit op het juiste moment ook bijdragen aan een beter ritme en een betere slaap.

3. Welke invloed heeft de interne klok?

De interne klok bepaalt talrijke lichaamsfuncties. Het controleert de lichaamstemperatuur, bloeddruk, de afgifte van hormonen en neurotransmitters, maar ook de stofwisseling en het slaap-waakritme.Dit is bijvoorbeeld te zien aan de natuurlijke schommelingen gedurende de dag en de nacht.

Hierdoor kan het lichaam op bepaalde tijdstippen voedsel beter verwerken of schommelingen in de bloedsuikerspiegel beter compenseren. Voordat pasgeboren baby's gewend zijn aan de invloed van licht, is voeding het belangrijkste tijdsignaal en hangt dit nauw samen met slapen.

Bovendien hangt de activiteit van de afzonderlijke organen ook samen met het circadiane ritme. In de traditionele Chinese geneeskunde heeft elk orgaan specifieke werk- en rusttijden. De energie stroomt door het lichaam via 12 meridianen (banen), die elk verbonden zijn met een orgaan. Als er bijzonder veel energie doorheen stroomt, is het orgaan bijzonder actief.

4. Welke invloed heeft de interne klok op de slaap?

De interne klok regelt het slaap-waakritme en is grotendeels gericht op licht en duisternis. Dat wil zeggen dat het invloed heeft op het moment waarop we 's avonds in slaap vallen en 's ochtends opstaan. Zolang het licht is, wordt de aanmaak van het ‘slaaphormoon’ melatonine in de hersenen en cellen geremd. Naarmate de blootstelling aan licht afneemt (d.w.z. naarmate de duisternis toeneemt), wordt de productie van melatonine opnieuw geactiveerd. Dit bereidt het lichaam voor op slaap en veroorzaakt vermoeidheid. melatonine Het zorgt er echter niet voor dat u moe wordt, maar bereidt uw lichaam juist voor op de slaap door de lichaamstemperatuur te reguleren en de celstofwisseling te activeren.

Dit proces kan van persoon tot persoon enigszins verschillen, afhankelijk van de gevoeligheid voor licht. Daarom wordt er in de chronobiologie onderscheid gemaakt tussen drie chronotypen: Het vroege, het late en het neutrale type.

🌅 vroeg type (leeuwerik)

Vroege vogels zijn meestal vroeg wakker, hebben weinig last van vermoeidheid in de ochtend en kunnen snel aan de dag beginnen. U bent 's ochtends al fysiek en mentaal fit. Omdat de dag zo vroeg begint, treedt de vermoeidheid echter al relatief vroeg in de avond op.

🌇 laat type (uil)

Langslapers zijn 's avonds nog steeds productief en voelen zich pas 's avonds laat echt moe. Meestal bereiken ze hun piekprestaties in de late avonduren en hebben ze 's ochtends vroeg meer tijd nodig om wakker te worden en op gang te komen. Omdat onze sociale structuren een vroege start van de dag bevorderen, moeten vooral avondmensen vaak belangrijke slaapuren opgeven, omdat hun levensritme niet overeenkomt met hun natuurlijke ritme.

⚪ neutrale types (duif)

De meeste mensen zijn neutrale types, wat betekent dat ze niet extreem vroeg, maar ook niet extreem laat wakker worden.

5. Veranderingen in de interne klok in de loop van het leven

De basistijdoriëntatie en het chronotype van een persoon worden vanaf de geboorte bepaald door de klokgenen. Voor volwassenen is licht de sterkste en meest effectieve gangmaker. Dit vermogen moet zich echter eerst in de eerste levensmaanden ontwikkelen. Tot ongeveer 6 maanden oud, baby's een polyfasisch slaappatroon – dat wil zeggen dat ze slapen in veel kortere slaapfasen die verspreid zijn over de dag en nacht. Daarna rijpen de zogenoemde ganglioncellen in het oog en wennen de kinderen langzaam aan het lichtgerelateerde dag-nachtritme.

Tijdens de puberteit kan het chronotype tijdelijk licht verschuiven richting het late type. Dit is echter volkomen normaal en tegen de tijd dat we volwassen zijn, keren we meestal terug naar ons oorspronkelijke type.

6eWat gebeurt er als de interne klok verstoord wordt?

Verstoringen van het circadiane ritme komen in de huidige maatschappij steeds vaker voor. Door ploegendienstDoor bijvoorbeeld het reizen door verschillende tijdzones (jetlag) of sociale verplichtingen leven we vaak tegen ons natuurlijke ritme in. Bijvoorbeeld omdat we 's avonds te lang wakker blijven, 's ochtends te vroeg op moeten of op tijden werken waarop onze interne klok eigenlijk is ingesteld op rust en slaap. Hierdoor raakt het hele biologische systeem verstoord, wat voornamelijk kan leiden tot slaapstoornissen. Er kunnen nog veel meer gezondheidsproblemen ontstaan, vooral door een verstoorde slaap. Het is daarom belangrijk om u zo goed mogelijk aan te passen aan uw eigen ritme en u voldoende voor te bereiden op veranderingen, zoals een tijdsverschil of een verre reis.

Hoe je zo snel mogelijk van een jetlag afkomt, kun je hier lezen dit artikel.

7. Conclusie

• Chronobiologie gaat over de temporele bioritmen van het lichaam

• De interne klok bestaat uit een hoofdklok in de hersenen en vele kleine klokken in de lichaamscellen en organen

• Er zijn drie chronotypes: vroege types, late types en neutrale types

• Ploegendienst, reisjetlag en sociale jetlag verstoren de interne klok en schaden de slaap en de gezondheid