Stress en stresshormonen in één oogopslag

Gezin, werk en dagelijkse plichten - Meer dan twee derde van de Duitsers voelt zich gestrest in het dagelijks leven en lijdt onder de negatieve gevolgen voor hun gezondheid, welzijn en slaap. Maar wanneer voelen we eigenlijk stress? En wat gebeurt er precies in ons lichaam als we ons gestrest voelen?

Inhoudsopgave

1. Wat is stress?
1. Dit is wat er gebeurt als het lichaam onder stress staat
2. Triggers voor stress
3. Gevolgen van chronische stress
2. De belangrijkste stresshormonen op een rij
   1. Het stresshormoon cortisol
   2. Het stresshormoon noradrenaline
   3. Het stresshormoon adrenaline
3. Stress en slaap

1. Wat is stress?

Dit is wat er gebeurt als het lichaam gestrest is

Stress is eigenlijk een volkomen natuurlijke en in eerste instantie positieve reactie van ons lichaam op een negatieve prikkel om met situaties van buitengewone stress om te kunnen gaan. Onze hersenen geven vervolgens aan het lichaam het signaal dat het zich moet voorbereiden op acute stress en geven grotere hoeveelheden van de boodschapperstoffen cortisol, noradrenaline en adrenaline vrij, ook wel stresshormonen genoemd. Ze zorgen ervoor dat er meer energiereserves beschikbaar komen en dat ons hele organisme klaar is om topprestaties te leveren. De bloedsuikerspiegel en de bloeddruk stijgen onder meer, de ademhaling versnelt en onze zintuigen worden op scherp gezet, zodat de prestaties, alertheid en aandacht toenemen.

De effecten van stress in één oogopslag

• Versnelde ademhaling
• Stijgende hartslag en bloeddruk
• Verhoogde productie van bloedsuiker
• Verhoogd zuurstoftransport naar de spieren
• Verhoogde bloedstroom en spierspanning
• Verhoogde afgifte van boodschapperstoffen om het immuunsysteem te versterken
• Vermindering van de spijsvertering en seksuele functie

Triggers voor stress

Stress kan in een grote verscheidenheid aan situaties ontstaan ​​en kan voortkomen uit zowel fysieke als psychologische prikkels. Wanneer en hoe sterk ons ​​lichaam reageert op een stressvolle situatie hangt ook af van onze persoonlijke weerstand tegen stress en verschilt van persoon tot persoon. Stress ontstaat niet alleen in vervelende of negatieve situaties. Mogelijke triggers zijn bijvoorbeeld ernstige fysieke of mentale stress, ongelukken en verwondingen, maar ook ziekten en infecties of een lage bloedsuikerspiegel.

Gevolgen & schade veroorzaakt door chronische stress

Stress ontstaat ook in alledaagse situaties, bijvoorbeeld tijdens het sporten, en helpt ons om zware stress te weerstaan ​​in een acute “gevaarlijke situatie”. Een aanhoudend hoog stressniveau schaadt daarentegen de mentale en fysieke gezondheid. Er komen dan voortdurend stresshormonen vrij en het lichaam wordt in een staat van alertheid gehouden, waardoor het cardiovasculaire systeem voortdurend wordt belast en ook veel andere lichaamsprocessen worden beïnvloed. Volgens deskundigen leidt dit snel tot slaapstoornissen en depressies en andere gezondheidsproblemen. En dit ondanks het feit dat slaap cruciaal is, vooral na een uitgesproken stressreactie, zodat lichaam en geest voldoende kunnen herstellen van de stress, de energievoorraden kunnen aanvullen en de lichaamsfuncties kunnen normaliseren.

Overzicht van de gevolgen van chronische stress

• Hoge bloeddruk
• Indigestie
• Verhoogd risico op ziekten van het cardiovasculaire systeem
• Migraine en spanningshoofdpijn
• Slaapstoornissen
• Verzwakt immuunsysteem
• Depressie

2. De belangrijkste stresshormonen

Als we bedreigende prikkels registreren, ook wel ‘stressoren’ genoemd, wordt het zenuwstelsel gestimuleerd en komt de afgifte van stresshormonen op gang in een soort kettingreactie.

#1 Het stresshormoon cortisol

Het bekendste en belangrijkste stresshormoon is cortisol/cortisol, dat wordt aangemaakt in de bijnierschors. Het heeft onder meer invloed op de bloedsuikerspiegel, de vetstofwisseling en heeft een ontstekingsremmende werking. Tijdens stress is de belangrijkste taak van het hormoon het activeren van de stofwisseling om energiereserves te mobiliseren en energie te leveren in de vorm van glucose. Cortisol werkt dus als een soort stimulerend middel dat ons op korte termijn alert en productief maakt en heeft bovendien een zekere controlefunctie in de interactie van stresshormonen, doordat het de afgifte van noradrenaline en adrenaline reguleert.

Het effect van cortisol tijdens stress

• Verhoogt de energietoevoer, de bloedsuikerspiegel, de bloeddruk en de ademhalingssnelheid, evenals de alertheid en lichaamstemperatuur
• Vermindert het pijngevoel, remt ontstekingsprocessen

Het cortisolniveau in het bloed volgt eigenlijk een natuurlijk dagelijks ritme, waarbij het 's nachts tot een minimum daalt en in de vroege ochtenduren weer stijgt om het ontwaakproces op gang te brengen en ons wakker te maken. Acute en vooral chronische stress verstoort dit natuurlijke proces en leidt tot onnatuurlijk hoge cortisolspiegels in het bloed. Dit beïnvloedt ook de synthese van het slaaphormoon melatonine, dat een gereguleerd slaapritme verstoort en slaapproblemen bevordert.

#2 Noradrenaline

Noradrenaline activeert het deel van het zenuwstelsel dat de stressreactie reguleert en is een belangrijke basis voor de vorming van adrenaline. Het leidt onder meer tot een verhoging van de bloeddruk en de hartslag en ondersteunt, samen met de andere stresshormonen, een verhoging van de bloedsuikerspiegel en de zuurstoftoevoer in het lichaam en de hersenen. Als gevolg van een stressreactie speelt noradrenlin een cruciale rol bij een snelle verhoging van de aandacht, alertheid en motivatie, vergroot de prestatiebereidheid en heeft een positieve invloed op onze motoriek.

Het effect van noradrenaline tijdens stress

• Verhoging van de bloedsuikerspiegel, hartslag en bloeddruk en verhoging van de zuurstoftoevoer, aandacht, alertheid en concentratie
• Verbetert de motivatie en beïnvloedt de motorische vaardigheden

#3 Adrenaline

Adrenaline wordt gevormd uit de voorloper noradrenaline en heeft een activerend effect op tal van lichaamsfuncties. Adrenaline verhoogt bijvoorbeeld het ademvolume, de bloeddruk en de prestaties van het hart om vooral de spieren snel van meer zuurstof te voorzien en de mentale en fysieke activiteit te vergroten. Het ondersteunt de energievoorziening door een verhoogde bloedsuikerspiegel en helpt minder belangrijke lichaamsfuncties zoals maag-darmactiviteit of libido snel te verminderen.

Het effect van adrenaline op stress

• Uitbreiding van de luchtwegen en bronchiën, stijging van de bloeddruk en de bloedsuikerspiegel
• Remming van de spijsvertering en seksuele functie

3. Stress en slaap

Stress en psychologische stress behoren tot de meest voorkomende oorzaken van problemen met inslapen. Want zolang ons lichaam onder stress staat en alert is, draait het hele organisme op volle snelheid om energie te leveren voor de buitengewone stress. Dit heeft ook invloed op andere gebieden van de stofwisseling en de hormonale balans en beïnvloedt op deze manier ook ons ​​slaapgedrag.

Het hormoon cortisol, dat vooral actief is bij chronische stress, speelt ook een belangrijke rol bij het reguleren van ons slaap-waakritme en functioneert als een soort antagonist van het bekende slaaphormoon melatonine. Melatonine maakt ons 's avonds moe en bereidt het lichaam voor op de rustfase van de slaap. Het melatonineniveau daalt 's nachts en ons lichaam produceert meer cortisol, wat er vervolgens voor zorgt dat we weer actief worden en' s ochtends wakker worden na het slapen.

Een permanent verhoogd cortisolniveau als gevolg van stress, of het stijgen vlak voor het naar bed gaan, activeert ons lichaam precies op het moment dat het eigenlijk rust nodig heeft. Dit leidt vaak tot slaapproblemen en bevordert slaap- en concentratiestoornissen, wat op zijn beurt een negatieve invloed heeft op de slaap en de belangrijke functie ervan voor de gezondheid, het welzijn en de prestaties. Op deze manier ontstaat er al snel een vicieuze cirkel omdat het lichaam door constante stress voortdurend onder spanning staat en het broodnodige herstel uitblijft.

Om goed te kunnen slapen en gezond te blijven, moeten we stress verminderen, vooral 's avonds, en er tegelijkertijd, vooral in stressvolle levensfasen, voor zorgen dat we de slaap niet verwaarlozen en ons lichaam voldoende tijd geven om te herstellen.

4. Conclusie

• Stress is de natuurlijke reactie op extreme fysieke of mentale stress en activeert via het zenuwstelsel de stresshormonen cortisol, noradrenaline en adrenaline om het lichaam op korte termijn productief te maken.

• Stress leidt tot een verhoging van de bloedsuikerspiegel en bloeddruk, activering van het cardiovasculaire systeem; de ademhaling versnelt en alle zintuigen worden op scherp gezet zodat de prestaties, alertheid en aandacht toenemen.

• Chronische stress zet het lichaam onder constante druk, schaadt de gezondheid en het welzijn en kan leiden tot slaapstoornissen en depressie.

• De stresshormonen cortisol, noradrenaline en adrenaline werken samen en dienen vooral om energiereserves in het lichaam en de hersenen vrij te maken.

Gegroet en tot snel!