De schildklier en slaapstoornissen
Over- of onderfunctie van de schildklier is wijdverbreid en kan een oorzaak zijn van verschillende slaapstoornissen. Hier leggen we uit hoe de schildklier werkt en waarom deze de slaap beïnvloedt.
Inhoudsopgave
- De schildklier en zijn functie
- Functionele stoornissen van de schildklier (overactief/onderactief)
- Interactie tussen slaap en schildklier
- Slaapstoornissen veroorzaakt door schildklierziekte
- Conclusie
1. De schildklier en zijn functie
De schildklier is een klein maar ongelooflijk belangrijk orgaan dat zich aan de voorkant van de nek bevindt, dicht bij het strottenhoofd en de luchtpijp. Het produceert vitale boodschapperstoffen die cruciaal zijn voor bijna alle lichaamsfuncties. De bekendste schildklierhormonen zijn triiodothyronine (T3) en thyroxine (T4). Ze worden gevormd uit het element jodium en andere stoffen. De productie van hormonen wordt door de hersenen aangestuurd via de boodschapper TSH die daar vrijkomt. Jodium is een essentieel sporenelement dat niet door het lichaam kan worden aangemaakt. Voldoende inname in uw dagelijkse voeding is daarom essentieel.
De schildklierhormonen zijn een belangrijk onderdeel van de hormonale balans en hebben invloed op veel fysieke processen, bijvoorbeeld de hartactiviteit en de bloeddruk. Ze activeren verschillende stofwisselingsprocessen en beïnvloeden de nier- en darmactiviteit. Ze zijn ook belangrijk voor de groei van lichaam en organen en voor een gezonde hersenfunctie. De kleine schildklier draagt dus een grote verantwoordelijkheid bij het in stand houden van vitale processen.
2. Schildklierdisfunctie
Er zijn twee soorten schildklierdisfunctie: hypothyreoïdie en hyperthyreoïdie. Als er te weinig of te veel schildklierhormoon wordt aangemaakt, raakt het hele hormonale systeem uit balans. Talrijke lichaamsfuncties zijn beperkt en de gezondheid wordt aanzienlijk aangetast. Tegenwoordig is schildklierdisfunctie doorgaans goed te behandelen met medicijnen.
↓ Hypothyreoïdie
Bij hypothyreoïdie produceert de schildklier minder hormonen dan nodig is. Dit vertraagt de stofwisseling en veel belangrijke lichaamsfuncties. De fysieke en mentale prestaties nemen af en de getroffenen lijden vaak aan lusteloosheid, depressieve stemmingen, verlies van eetlust en een verminderd immuunsysteem.
Een traag werkende schildklier kan ontstaan door een aanhoudend jodiumtekort, een anatomische verkleining van de schildklier of een ontsteking van het schildklierweefsel als gevolg van de auto-immuunziekte Hashimoto's thyroïditis. Het wordt vaak behandeld met extra inname van de ontbrekende hormonen.
↑ Hyperfunctie (hyperthyreoïdie)
Als er sprake is van een overactieve schildklier, produceert de schildklier te veel hormonen. De overmaat aan T3 en T4 versnelt de stofwisseling abnormaal. Dit leidt vaak tot gewichtsverlies, hartritmestoornissen, innerlijke rusteloosheid, nervositeit en concentratieproblemen.
Hyperthyreoïdie komt vaak voor als gevolg van de auto-immuunziekte de ziekte van Graves of als gevolg van autonomie, waarbij de schildklier niet langer door de hersenen wordt aangestuurd, maar gedeeltelijk zelfstandig de hormoonproductie initieert. Om overtollige hormonen te voorkomen, zijn er verschillende methoden die helpen de overproductie van het orgaan te remmen.
3. Slaapstoornissen veroorzaakt door schildklieraandoeningen
De schildklier heeft een grote invloed op de gezondheid en de slaap. Slaapstoornissen kunnen zowel directe organische als psychologische oorzaken hebben. Beide gebieden kunnen worden beïnvloed door een schildklierstoring en dragen bij aan de ontwikkeling van problemen met inslapen en doorslapen of secundaire ziekten zoals slaapapneu.
Slaapstoornissen bij hypothyreoïdie
Slapeloosheid: De vertraagde stofwisseling maakt je steeds vermoeider, gebrek aan energie en lusteloos. Dit verhoogt de subjectieve behoefte aan slaap van de getroffenen omdat er niet genoeg energie beschikbaar is. Symptomen zoals depressieve stemmingen, verlies van eetlust en koude gevoelens verstoren het natuurlijke slaappatroon. Ze voorkomen dat het lichaam goed rust en in slaap valt ondanks aanhoudende vermoeidheid. Ondanks de toegenomen vermoeidheid hebben veel patiënten moeite met inslapen, een slechtere slaapkwaliteit en een kortere slaapduur.
Slaapapneu: Als de belangrijke schildklierhormonen ontbreken, kan de ademhalingssnelheid afnemen en kan de zuurstofcirculatie in het lichaam vertragen. Dit belemmert een gezonde ademhaling en verhoogt de kans op zuurstofgebrek en adempauzes (slaapapneu) tijdens de slaap.
Slaapstoornis bij hyperfunctie
Slapeloosheid: Uit verschillende onderzoeken blijkt dat een verhoogde concentratie schildklierhormonen aantoonbaar verband houdt met de intensiteit van slaapstoornissen. Het verhoogde activiteitenniveau en de versnelde stofwisseling zijn typische symptomen van hyperthyreoïdie, waardoor het moeilijk wordt om 's avonds in slaap te vallen. Ook nervositeit, angststoornissen of depressieve stemmingen hebben een negatief effect op het slaapgedrag en ook een actieve spijsvertering kan het inslapen en doorslapen belemmeren.
Slaapapneu: Als de schildklier overactief is, wordt de ademhaling gewoonlijk versneld, maar een daarmee samenhangende vergroting van het schildklierorgaan (ook struma of struma genoemd) kan leiden tot een vernauwing van de luchtwegen.
4. Preventie tegen schildklierproblemen
Als de schildklier het hormonale evenwicht verstoort, heeft de slaap daar ook last van. Verstoringen van de schildklierfunctie zijn niet altijd zo gemakkelijk te herkennen. Iedereen die last heeft van aanhoudende slaapstoornissen kan ook de functie van de schildklier onder de loep nemen.
Omdat de schildklierhormonen betrokken zijn bij zoveel vitale lichaamsfuncties, moeten ze hoe dan ook steeds opnieuw worden gecontroleerd. Met een uitgebalanceerd dieet nemen we doorgaans voldoende jodium op om een gezonde schildklier voldoende te voorzien. De functie van de schildklier kan echter veranderen met de leeftijd. Daarom wordt een regelmatige controle bij uw huisarts of endocrinoloog ten zeerste aanbevolen.
5. Conclusie
-
De schildklier is een belangrijk orgaan dat via de schildklierhormonen T3 en T4 betrokken is bij tal van lichaamsfuncties en metabolische processen.
-
Als de schildklier onderactief is, vertraagt de stofwisseling en nemen de prestaties af.
-
Als u overactief bent, versnelt uw stofwisseling en kan dit leiden tot rusteloosheid, nervositeit of hartritmestoornissen.
-
Schildklierdisfunctie kan het optreden van slaapstoornissen zoals slapeloosheid of slaapapneu bevorderen.
Gegroet en tot snel!