Wat is slaapverlamming?

Slaapverlamming is een zeldzaam maar bekend fenomeen en beschrijft de toestand waarin we 's nachts uit onze slaap ontwaken alsof we verlamd zijn. Maar wat gebeurt er precies tijdens slaapverlamming en waardoor wordt onze geest wakker terwijl het lichaam nog slaapt?

Inhoudsopgave

1. Wat is slaapverlamming?
   
2. Hoe ontstaat slaapverlamming?
   
3. Oorzaken en triggers van slaapverlamming
   
4. Is slaapverlamming gevaarlijk?
5. Hulp en tips
6. Conclusie

1. Wat is slaapverlamming?

Slaapverlamming is een zeldzamere slaapstoornis, ook bekend als slaapverlamming of slaapverlamming, die meestal optreedt onmiddellijk na het inslapen of kort voor het ontwaken. Het beschrijft een verlammingsachtige aandoening die gepaard gaat met een tijdelijk verlies van spiercontrole. De getroffenen worden dan plotseling wakker uit de slaap, maar zijn, ondanks dat ze volledig bij bewustzijn zijn, gedurende korte tijd niet in staat hun spieren onder controle te houden, te bewegen, te spreken of op een andere manier te reageren. Het onaangename onvermogen om te bewegen gaat vaak gepaard met visuele en auditieve hallucinaties, evenals gevoelens van angst of kortademigheid. Slaapverlamming kan enkele seconden tot enkele minuten duren en is meestal een onaangenaam maar onschadelijk fenomeen. Volgens onderzoeken heeft tot 30% van de mensen wel eens last gehad van wakker worden in de nacht en klaarwakker maar stijf in bed liggen met nachtmerrie-achtige hallucinaties.

2. Hoe ontstaat slaapverlamming?

Bij slaapverlamming wordt de overgang tussen slaap en waakzaamheid verstoord, wat vooral gemakkelijk gebeurt tegen het einde van een slaapcyclus. Onze hersenen zijn vooral actief tijdens de REMslaapfasen: we dromen en verwerken belangrijke informatie en ervaringen. Om ons te beschermen tegen ongecontroleerde bewegingen en verwondingen tijdens levendige dromen, blokkeren onze hersenen gedurende deze tijd de overdracht van spiercommando's en brengen ons lichaam in een tijdelijke "stijfheid". Slaapverlamming zelf is eigenlijk een onschadelijk en natuurlijk beschermingsmechanisme van ons lichaam dat gedurende een bepaalde periode elke nacht optreedt en meestal onopgemerkt blijft.

Maar als we slaapverlamming ervaren, worden we wakker in de overgang tussen droomslaap en waaktoestand, precies op het moment dat ons lichaam eigenlijk nog slaapt en de hersenen nog aan het dromen zijn. In deze gemengde staat van waakzaamheid en REM-slaap zijn we ons bewust van het ongewone onvermogen om te bewegen en droomachtige hallucinaties te ervaren. Dan kunnen we alleen maar wachten tot we volledig uit de slaap ontwaken en weer kunnen bewegen.

3. Oorzaken en triggers van slaapverlamming

Wat kan er precies tot een onjuiste of Het is nog niet bekend of mensen uit hun natuurlijke slaapstructuur worden gerukt en op een ongepast tijdstip worden gewekt. Onderzoekers vermoeden echter dat sommige factoren het optreden van slaapverlamming kunnen bevorderen. Hiertoe behoren onder meer narcolepsie, ook wel ‘slaapziekte’ genoemd, stress, een verstoord of onregelmatig slaap-waakritme, psychische aandoeningen zoals angststoornissen of depressie of zelfs op je rug slapen.

4. Is slaapverlamming gevaarlijk?

Maak je geen zorgen! Ook al voelt het uiterst ongemakkelijk en beangstigend, een enkel geval van slaapverlamming is meestal onschadelijk. De verlamming van de spieren ontstaat op natuurlijke wijze en verdwijnt snel als we volledig wakker worden of weer gaan slapen. En van de vaak beschreven kortademigheid, drukgevoelens of hartkloppingen hoeft u zich geen zorgen te maken, want ademhaling en hartslag worden nog steeds automatisch geregeld.

Als een dergelijke ervaring vaak voorkomt of als u een ernstige ziekte heeft, moet u de exacte oorzaak achterhalen. Omdat een verstoorde slaapstructuur en frequent ontwaken ook 's nachts een adequate regeneratie verhinderen en op lange termijn schade toebrengen aan onze gezondheid en de kwaliteit van onze slaap.

5. Hulp en tips tegen slaapverlamming

Wakker worden met angstaanjagende droombeelden, hartkloppingen of kortademigheid en niet kunnen bewegen kan bij de meeste mensen snel angst of paniek veroorzaken. Tijdens slaapverlamming zijn we ook niet in staat om hulp te roepen of de aandacht op onszelf te vestigen, wat erg beangstigend en ongemakkelijk kan zijn. Dus hoe moeten we ons gedragen als we 's nachts verlamd wakker worden en wat kunnen we doen om dit te voorkomen, zodat we niet in de vreselijke situatie van slaapverlamming terechtkomen?

Tijdens slaapverlamming: blijf kalm

Het belangrijkste bij het ervaren van slaapverlamming is kalm blijven en begrijpen waarom het lichaam op dit moment niet zoals gewoonlijk reageert. Het is het beste om je te concentreren op een rustige ademhaling en onthoud dat je in een natuurlijke lichaamstoestand verkeert en binnen enkele ogenblikken weer vrij kunt bewegen.

Preventief: goede slaaphygiëne en gereguleerd slaapritme

Opdat uw slaap optimaal verloopt en de afwisseling tussen de belangrijke slaapfasen niet wordt verstoord, moet u uiteraard naast een gezonde slaaphygiëne letten op een regelmatig slaap-waakritme en op Zorg voor voldoende slaap in het algemeen. Tips hierover vind je onder andere hier in het slaapmagazine. Doe een gerichte poging om stress te verminderen en cafeïne en alcohol te vermijden, vooral 's avonds. Volgens wetenschappers kan het ook helpen om niet op je rug te liggen en, indien mogelijk, op je zij of buik te slapen.

6. Conclusie

• Slaapverlamming is een slaapstoornis waarbij de getroffenen uit hun slaap ontwaken en een verlammingsachtige toestand ervaren met droomachtige hallucinaties.

• Bij slaapverlamming wordt de overgang tussen REM-slaap (droomslaap) en wakker zijn verstoord.

• Mogelijke oorzaken van slaapverlamming zijn een onregelmatig slaap-waakritme, stress, psychische stoornissen of slaapstoornissen zoals narcolepsie.

• Een goede slaaphygiëne en een gereguleerd slaapritme helpen slaapverlamming te voorkomen en een gezonde slaap te bevorderen.

Gegroet en tot snel!