Wat is een slaapverlamming ?

Slaapverlamming is een zeldzaam maar bekend verschijnsel. Het beschrijft de toestand waarbij we 's nachts wakker worden met een verlamd gevoel. Maar wat gebeurt er precies tijdens slaapverlamming en wat zorgt ervoor dat onze geest wakker wordt, maar ons lichaam nog slaapt?

Inhoudsopgave

1. Wat is slaapverlamming?
   
2. Hoe ontstaat slaapverlamming?
   
3. Oorzaken en triggers van slaapverlamming
   
4. Is slaapverlamming gevaarlijk?
5. Hulp & Tips
6. Conclusie

1. Wat is slaapverlamming?

Slaapverlamming is een zeldzamere aandoening slaapstoornis, ook wel slaapverlamming of slaaprigiditeit genoemd, die meestal direct na het inslapen of kort voor het wakker worden optreedt. Het beschrijft een verlammingsachtige toestand die gepaard gaat met een tijdelijk verlies van spiercontrole. De getroffenen worden dan plotseling wakker, maar zijn, ondanks dat ze volledig bij bewustzijn zijn, korte tijd niet in staat hun spieren te beheersen en niet te bewegen, te spreken of op een andere manier te reageren. Het onaangename onvermogen om te bewegen gaat vaak gepaard met visuele en auditieve hallucinaties en gevoelens van angst of kortademigheid. Slaapverlamming kan enkele seconden tot enkele minuten duren en is meestal een onaangenaam maar ongevaarlijk verschijnsel. Volgens onderzoeken heeft maar liefst 30% van de mensen wel eens meegemaakt dat ze 's nachts wakker werden en in bed lagen, klaarwakker maar stijf, met nachtmerrieachtige hallucinaties.

2. Hoe ontstaat slaapverlamming?

Slaapverlamming is een verstoring van de overgang tussen slapen en waken, die vooral tegen het einde van de slaapcyclus gemakkelijk optreedt. Onze hersenen bevinden zich in de REM-slaapfaseslaapfasen bijzonder actief – we dromen en verwerken belangrijke informatie en ervaringen. Om onszelf te beschermen tegen ongecontroleerde bewegingen en verwondingen tijdens de levendige dromen Om onszelf te beschermen, blokkeert onze hersenen gedurende deze tijd de overdracht van spiercommando’s en brengt ons lichaam in een tijdelijke “stijfheid”. Slaapverlamming is op zichzelf een onschadelijk en natuurlijk beschermingsmechanisme van ons lichaam dat zich elke nacht gedurende een bepaalde periode voordoet en meestal onopgemerkt blijft.

Wanneer we echter last hebben van slaapverlamming, worden we wakker in de overgang tussen de droomslaap en de waaktoestand, precies op het moment dat ons lichaam nog slaapt en onze hersenen nog dromen. In deze gemengde toestand van waken en REM-slaap, nemen we bewust het ongewone onvermogen om te bewegen waar en ervaren we droom-achtige hallucinaties. Dan kunnen we niets anders doen dan wachten tot we volledig wakker worden en weer kunnen bewegen.

3. Oorzaken en triggers van slaapverlamming

Wat er precies voor kan zorgen dat we uit onze natuurlijke slaapstructuur worden gerukt en op het verkeerde of ongelegen moment wakker worden, is nog niet bekend. Onderzoekers vermoeden echter dat er bepaalde factoren zijn die bijdragen aan het ontstaan ​​van slaapverlamming. Hieronder vallen onder andere de ook wel ‘slaapziekte’ genoemd narcolepsie, spanning, een verstoord of onregelmatig slaap-waakritme, psychische aandoeningen zoals angststoornissen of depressies of zelfs slapen op de rug.

4eIs slaapverlamming gevaarlijk?

Geen zorgen! Ook al voelt slaapverlamming buitengewoon onaangenaam en beangstigend, eenmalig slaapverlamming kan doorgaans geen kwaad. De verlamming van de spieren ontstaat op natuurlijke wijze en verdwijnt snel wanneer we weer volledig wakker worden of in slaap vallen. Ook de vaak beschreven kortademigheid, het gevoel van druk of hartkloppingen hoeven geen reden tot zorg te zijn, omdat de ademhaling en de hartslag nog steeds automatisch worden geregeld.

Als een dergelijke ervaring echter vaker voorkomt of als er sprake is van ernstige ziektes, is het belangrijk om de exacte oorzaak te achterhalen. Omdat een verstoorde slaapstructuur en frequente ontwakingen verhinderen bovendien een voldoende regeneratie gedurende de nacht en schaden op de lange termijn de gezondheid en de kwaliteit van onze slaap.

5. Hulp en tips tegen slaapverlamming

Wakker worden met angstaanjagende droombeelden, hartkloppingen of kortademigheid en niet snel kunnen bewegen, veroorzaakt bij de meeste mensen angst of paniek. Tijdens slaapverlamming kunnen we ook geen hulp inroepen of de aandacht op onszelf vestigen. Dat kan heel beangstigend en ongemakkelijk zijn. Hoe moeten we ons gedragen als we 's nachts wakker worden met een verlamd gevoel? En wat kunnen we doen om te voorkomen dat we in de vreselijke situatie van slaapverlamming terechtkomen?

Tijdens slaapverlamming: Blijf kalm

Het allerbelangrijkste bij slaapverlamming is dat u kalm blijft en begrijpt waarom uw lichaam op dat moment niet zoals gewoonlijk reageert. Het beste is om te proberen u te concentreren op een rustige ademhaling en te onthouden dat u zich in een natuurlijke lichaamstoestand bevindt en binnen enkele ogenblikken weer vrij kunt bewegen.

Preventief: Goede slaaphygiëne en regelmatig slaapritme

Om ervoor te zorgen dat uw slaap optimaal is en dat de overgang tussen de belangrijke slaapfasen niet wordt verstoord, moet u naast een gezonde slaaphygiëne natuurlijk ook bijzondere aandacht besteden aan een regelmatige slaap-waakritme en zorg ervoor dat u over het algemeen voldoende slaapt. Tips hierover vindt u op hier in het slaaptijdschrift. Probeer stress te verminderen en vermijd cafeïne en alcohol, vooral 's avonds. Volgens wetenschappers kan het ook helpen om niet op de rug te slapen, maar, indien mogelijk, op de zij of op de buik.

6. Conclusie

• Slaapverlamming is een slaapstoornis waarbij de patiënt wakker wordt uit zijn slaap en een verlammingsachtige toestand ervaart met droom-achtige hallucinaties.

• Bij slaapverlamming is de overgang tussen de REM-slaap (droomslaap) en het waken verstoord.

• Mogelijke oorzaken van slaapverlamming zijn een onregelmatig slaap-waakritme, stress, psychische stoornissen of slaapstoornissen zoals narcolepsie.

• Een goede slaaphygiëne en een regelmatig slaapritme helpen slaapverlamming te voorkomen en bevorderen een gezonde slaap.

Hartelijke groeten en tot ziens!