Waarom geeuwen ?

Gapen wordt gezien als een teken van vermoeidheid en slaapgebrek. Er zijn veel theorieën over de oorzaak en betekenis van de natuurlijke ademhalingsreflex, maar waarom gapen we eigenlijk en waarom is het zo besmettelijk? Ontdek hier wat er schuilgaat achter de mythe van het gapen en hoe gapen werkelijk verband houdt met onze slaap.

Inhoudsopgave

1. Het fenomeen gapen
2. Wat gebeurt er als je gaapt?
3. Waarom gapen wij?
4. Waarom is gapen besmettelijk?
5. Wat kan ik doen tegen frequent gapen?
6. Conclusie

1. Het fenomeen van gapen

Gapen is de onvrijwillige en natuurlijke reflex om de mond te openen en diep adem te halen. Een menselijke gaap duurt ongeveer zes seconden en net als de meeste gewervelde dieren gapen wij mensen elke dag, zo'n 250.000 keer in ons leven. Gapen komt vaker voor in de ochtend- en avonduren en wordt daarom vaak in verband gebracht met slaapgebrek of een slechte slaapkwaliteit. Sterker nog, we gapen vaker als we moe zijn, maar ook als we ons goed concentreren, honger hebben of gestrest zijn.

2. Wat gebeurt er als je gaapt?

Gapen is een natuurlijke reflex die we slechts in beperkte mate kunnen onderdrukken of voorkomen – en dat is waarschijnlijk ook niet voor niets. Wanneer we gapen, spannen de spieren in de mond en het gezicht zich aan. Ook de rest van de spieren in het lichaam, vooral de borst- en nekspieren, worden steviger. Het middenrif beweegt omhoog en omlaag en onze hartslag en bloedsomloop nemen kortstondig toe. Door diep adem te halen en de luchtwegen kortstondig te verwijden, worden de longen van meer lucht voorzien en is er dus ook meer zuurstof beschikbaar.

3. Waarom gapen we?

Wat precies de ‘geeuwreflex’ veroorzaakt en waar dit gedrag werkelijk voor dient, is nog niet wetenschappelijk bewezen. Hoewel deze overtuiging wijdverbreid is, lijkt frequent gapen geen direct teken te zijn van slechte of onvoldoende slaap. Er zijn verschillende theorieën over de triggers en positieve effecten van gapen.

Theorie: Gapen is een reactie op zuurstofgebrek en vermoeidheid!

Men gelooft al lang dat gapen een reactie is op een gebrek aan zuurstof en dat het de zuurstoftoevoer verhoogt en het kooldioxidegehalte in het bloed verlaagt. Omdat acuut zuurstoftekort vaak gepaard gaat met ernstige vermoeidheid, wordt geeuwen gezien als een natuurlijke reactie op slaperigheid, waarmee ons lichaam de zuurstoftoevoer probeert te verhogen en wakker probeert te blijven. Maar is dat wel zo? Helaas niet! Uit onderzoek blijkt nu dat de zuurstoftoevoer geen invloed heeft op de frequentie van gapen en geen expliciete trigger is.

Theorie: Gapen maakt je wakker en alert!

Veel onderzoekers geloven dat gapen je wakker houdt of je aandacht vergroot. Toegegeven, we gapen vooral vaak in saaie situaties en bij het uitvoeren van vrij monotone activiteiten. De rek- en strekoefeningen die gepaard gaan met de ademhaling activeren de bloedsomloop. Uit een onderzoek uit Zwitserland blijkt echter dat de intensiteit van de hersenactiviteit voor en na het gapen vrijwel gelijk is.

Theorie: Gapen koelt de hersenen af ​​en verhoogt zo de concentratie!

Recente onderzoeken suggereren dat langdurig gapen onze hersenen afkoelt en zo helpt bij het reguleren van de hersentemperatuur. Ook de hersenen werken voortdurend en genereren warmte.Na het slapen en bij vermoeidheid is de temperatuur van de hersenen doorgaans verhoogd – Juist in zulke situaties gapen we vaak. De kortstondige verhoging van de hartslag tijdens het gapen zorgt ervoor dat er meer koel bloed naar de hersengebieden stroomt, waardoor de temperatuur in de hersenen weer daalt. Het resultaat: de hersenen worden beschermd tegen oververhitting, een optimale werktemperatuur wordt gehandhaafd en de concentratie en mentale prestaties worden verhoogd. Deze aannames worden ondersteund door verder onderzoek en experimenten en komen overeen met de huidige stand van het onderzoek.

4. Waarom is gapen besmettelijk?

Als er één gaapt, gaapt iedereen. Wij weten allemaal hoe besmettelijk gapen kan zijn. De neurowetenschap schrijft dit toe aan de activering van zogenaamde spiegelneuronen. Dit zijn speciale structuren in onze hersenen die ook verband houden met gevoeligheid en empathie en die ervoor zorgen dat we het gedrag van anderen ‘spiegelen’ en imiteren.

Wist je dat dat voor veel mensen het lezen over geeuwen of het denken erover al genoeg is om ook te gaan geeuwen?

5. Wat kan ik doen tegen frequent geeuwen?

Uitgaande van de theorie dat gapen de temperatuur in onze hersenen reguleert, kan het helpen om door de neus te ademen in plaats van door de mond. De binnenkomende lucht is dan namelijk al gereinigd en 'getemperd'.

Gapen is op zichzelf een ongevaarlijke en niet-bedreigende reflex. Medisch gezien is onderdrukking echter ongezond en mag het geen norm worden. Neem het dus niet te serieus als de persoon met wie je praat tijdens jullie gesprek veel gaapt.

6. Conclusie

• Gapen is de onvrijwillige en natuurlijke reflex waarbij je de mond wijd opent en diep ademhaalt.

• Wanneer u gaapt, spannen uw spieren zich aan, neemt uw hartslag en bloedsomloop toe en worden uw longen en hersenen tijdelijk beter van zuurstof voorzien.

• De oorzaak van gapen is niet geheel bekend. Zuurstofgebrek en vermoeidheid worden niet langer als triggers beschouwd, maar de thermoregulatie van de hersenen mogelijk wel.

• Gapen is besmettelijk, maar ongevaarlijk en mag niet onderdrukt worden.

Hartelijke groeten en tot ziens!